fbpx

Saunarituelen wereldwijd

Van de Finse sauna tot aan de Russische banya. En van de Antarctische ‘300 club’ tot een jjimjilbang in Zuid-Korea. Overal ter wereld zijn er zweethokken in vele soorten en maten, elk met hun eigen tradities en rituelen. Tijd voor een saunatripje rond de wereld. 

Bron: magazine BlootGewoon! #9 – okt 2021

Verenigde staten

In 1638 brachten de Finnen hun sauna mee naar de nieuwe wereld, Amerika. Om precies te zijn naar de Delaware-rivier, op de plek van het latere Philadelphia. Op de eerste landkaart van de kolonisten in dit gebied staat zelfs een plaats met de naam Sauno. Toch zijn er al vóór de zeventiende eeuw sauna’s op het Amerikaanse continent te vinden. De oorspronkelijke bewoners, de Native Americans, gebruikten zweethutten om het lichaam te reinigen en de geest te verhelderen. Tijdens de urenlange ceremonie zaten de deelnemers bloot in een kring in de donkere hut, terwijl er werd gebeden, gezongen en gesproken.
Zweethutceremonies worden nog steeds georganiseerd. Vaak zijn het echter vercommercialiseerde versies die ver verwijderd zijn van de originele gebruiken. Ook gaan bezoekers steeds vaker gekleed.

ijsland

Wie IJsland zegt, zegt badderen in geothermische meertjes. Het bekendste en tevens mooiste geiserbad is de Blue Lagoon op een uurtje rijden van hoofdstad Reykjavik. De meeste thermale badenin IJsland zijn op een natuurlijke manier ontstaan, maar deze niet. De blauwe lagune bevat negen miljoen liter water, is bijna negenduizend vierkante meter groot en heeft een maximale diepte van één meter zestig. Elke veertig uur wordt het water (38 °C) in het meer ververst.

De silicamodder op de bodem werkt reinigend en verzorgend en wordt dan ook volop gebruikt als gezichtsmasker. Een skinnydip zit er helaas niet in: zwemkleding is verplicht.

Antarctica

Antarctica Voor een echt bijzondere sauna-ervaring moet je naar de zuidpool en lid worden van de ‘300 Club’. Eerst zoek je een baantje bij het Zuidpoolstation Amundsen-Scott. Daarna wacht je tot de buitentemperatuur is gedaald tot -100 Fahrenheit (-73 °C). Dan mag je tien minuten de sauna in die wordt opgestookt tot 200 Fahrenheit
(93 °C). Vervolgens wandel je (niet rennen!) bloot – met sneeuwlaarzen
– een afstand van 130 meter naar de ceremoniële Zuidpool (een grote
spiegelende bol) en weer terug naar de sauna. 

Moeilijkheden die je tijdens deze uitdaging moet overwinnen zijn legio: van ingeademde koude lucht waarvan je nog dagen kunt hoesten tot bevriezingsverschijnselen aan tepels en geslachtsdelen. En hoewel de route is gemarkeerd, is het pikdonker in het gebied. Hopen op een volle maan dus of dik ingepakt publiek dat de route met een zaklamp bijlicht. Heb je dit alles doorstaan, dan krijg je een mooie 300 Club-badge voor op je jas of tas.

turkije

Het Romeinse Rijk kende een uitgebreide badcultuur. Thermae – badhuizen met meerdere ruimtes – vind je nog terug in de landen die deel uitmaakten van het enorme rijk. Bijvoorbeeld in Marokko of Turkije, waar de hammam nog steeds dienst doet als een oosters badhuis voor religieuze reiniging, lichaamsverzorging en ontspanning.

Er is een hete ruimte (hararet), een warme ruimte (sogukluk) en een koele ruimte (camekan). Een Turks stoombad is 40 tot 50 graden Celsius en heeft een extreem hoge luchtvochtigheid, waardoor de gevoelstemperatuur een stuk hoger ligt. Hoogtepunt in de hammam is het scrubben van het lichaam met een speciale washand (kese) van ruwe zijde. Hiermee worden de dode huidcellen door een professionele schrobber met grof geweld verwijderd. Durf je dat niet aan, dan kun je het ook zelf doen. Het resultaat is een heerlijk zacht babyhuidje.

De Romeinen waren overigens ook de eersten die gebruik maakten van schoeisel dat doet denken aan de huidige badslippers. Bovendien bedachten zij de fraaie tegelstructuur in badhuizen. Door de tegels op een bepaalde manier op de vloer te leggen, werd voorkomen dat gemorst water in grote plassen bleef liggen.

 

Zuid-korea

‘Je bent pas echt bevriend met iemand als je samen bloot in een jjimjilbang hebt gebaad’, zo luidt vrij vertaald een Koreaans gezegde. Nergens in Azië zijn sauna’s populairder en hipper dan in Zuid-Korea. Je kunt er meestal 24 uur per dag terecht voor je broodnodige dosis wellness. Je gaat hier bloot in de gescheiden natte ruimtes. In de gemengde droge ruimtes trek je je hippe jjimjilbang-pyjama aan.

Er zijn grote hete baden vol met geneeskrachtige kruiden, stoombaden, bubbelbaden, douches, massageruimtes, ijsbaden, maar ook kamers vol spelcomputers, tv’s en karaokesets. In de badzones zijn ovensauna’s die aan de binnenkant beplakt zijn met jadepoeder, zout en andere mineralen. Vergeet niet af te sluiten met een gerookt eitje of een koude zoete sikhye, een traditionele gefermenteerde rijstdrank.

 

BlootGewoon! magazine

Deze wereldwijde saunarituelen vind je ook terug in ons magazine BlootGewoon! editie 9.

mexico

Zweethutten zijn al populair sinds de Maya’s heersten in Zuid-Amerika, zo blijkt uit opgravingen. Sommige gevonden overblijfselen van Temescal-hutten zijn zo’n twaalfhonderd jaar oud. Het zweetbad (zumpul-ché) is van oorsprong ‘een bad voor vrouwen na het baren van een kind’ en voor zieke personen ‘om de ziekte uit hun lichaam te drijven.’

 In de zestiende eeuw werd de religieuze betekenis van de ceremonies met harde hand onderdrukt door de katholieke Spaanse bezetters. Heftige emoties horen bij de soms urenlange spirituele
reiniging die kan voelen als een bevrijding. Tegenwoordig is bloot geen vanzelfsprekendheid meer bij deze sessies, dus vooraf even vragen is verstandig.

Duitsland

Kuuroorden met heilzame baden zijn de Duitsers al gewend sinds begin vorige eeuw, maar de sauna deed zijn intrede net voor de Tweede Wereldoorlog. De Finse atletiekploeg bracht een sauna mee naar de Olympische Spelen van 1936 in Berlijn. Onder de indruk van de fitheid van de Finse atleten, namen de Duitsers al snel een saunakuur op in hun eigen Olympisch trainingsprogramma. Aangepast aan de Duitse grundlichkeit uiteraard: sauna’s werden voorzien van zandlopers om de tijd bij te houden en bij de ingang kwamen gedetailleerde stap-voor-stap-instructies om perfect te ‘saunaaien’. 

Wat bij de Finnen bekend staat als Löyly, krijgt in het Duitse taalgebied de naam Aufguss. Wij noemen het in Nederland gewoon ‘opgieting’: water met etherische olie wordt op de hete saunakachel gegoten, waarna de saunameester de heet geworden lucht met een handdoek door de ruimte wappert.

finland

Met een traditie van duizenden jaren is zweten in een hok de nationale sport van Finland. Zelfs het woord ‘sauna’ is Fins. Het land telt bijna 5,6 miljoen inwoners en maar liefst 3,3 miljoen sauna’s. Je vindt ze in huizen, kantoren, fabrieken, scholen, sportcentra en hotels. Maar ook in auto’s, diep onder de grond, in fastfoodrestaurants, in een reuzenrad, op zee en in een ijshockeystadion. Je kunt in Finland zelfs een draagbaar exemplaar aanschaffen voor onderweg. 

Na een saunasessie duikt een Fin bij voorkeur in een ijskoud meer. Een bordje met ‘Stilte’, zul je niet zo snel aantreffen bij de saunadeur. Sterker nog: het is dé plek voor een goed gesprek. Oud-president van Finland, Urho Kekkonen, was berucht om zijn ‘saunadiplomatie’. Tijdens de Koude Oorlog voerde hij meermaals succesvolle diplomatieke gesprekken in de hitte met Russische machthebbers.

rusland

Rusland Een shotje wodka, eten en praten over de zin van het leven, daar raait het in een banya om. Een bezoek aan dit Russische stoombad eindigt met een plons in ijskoud water. 

Kijk ook niet vreemd op als er iemand met een bos bladertakken (venik) staat te zwaaien. De takken zijn afkomstig van een berk, eik of eucalyptusboom. Nadat ze geruime tijd in een emmer warm water hebben geweekt, gebruik je ze als massage-instrument. De saunabezoekers kloppen zichzelf of een ander ermee op de rug. Het geklop activeert de doorbloeding in de bovenste huidlaag. Hierdoor kan de warmte dieper in de huid dringen, wat de stofwisseling bevordert en de spieren ontspant.

japan

Japan kent een rijke geschiedenis aan zweethokken zoals kama-buro (ovenbad), mushi-buro (stoombad) en kara-buro (grotbad), om er maar een paar te noemen. Tegenwoordig baddert menig Japanner graag in een onsen. Het water komt uit natuurlijke vulkanische bronnen en de zwavel maakt dat het soms naar rotte eieren stinkt. 

Wil je samen met iemand van het andere geslacht genieten van deze fijne portie wellness? Ga dan op zoek naar een konyoku, een gemengde onsen. Let op: in sommige meer traditionele badhuizen zijn tatoeages taboe. Zelfs met je prachtige originele Japanse tattoo kom je menig onsen niet in. De reden: veel mensen associëren de lichaamsversieringen in Japan met criminaliteit en maffia.

Blootkompas!

Kijk op onze locatievinder BlootKompas! voor nog veel meer blootlocaties in de buurt van een stad.

BlootGewoon! is een merk van NFN Open & Bloot. Met jouw steun kunnen wij ons werk blijven doen en help jij mee om een belangrijk doel te bereiken: dat bloot als recreatievorm nog meer maatschappelijk geaccepteerd wordt. Bloot = gewoon! Vind jij dat ook? Word lid van NFN Open & Bloot, we kunnen jouw support goed gebruiken! 

Dit doen wij voor jou

Diensten en producten NFN Open & Bloot

Word lid Blootgewoon

*Op een lidmaatschap van NFN Open & Bloot zijn de lidmaatschapsvoorwaarden van toepassing.

Menu