Op bezoek
Badhuis da costa: solidair ontspannen
In hartje Amsterdam ligt een sauna met een bijzondere historie en een belangrijke dubbelfunctie: Badhuis Da Costa. Hier zorgt een saunabezoek er indirect voor dat een dak- of thuisloze een douche kan nemen. Wij gingen langs om te kijken hoe dat in zijn werk gaat.
Bron: magazine BlootGewoon! #14 – maart 2024
Beeld: Elke Smit Photography
Te vroeg voor onze afspraak komen we aan op de Da Costakade. We wachten even in de ontvangstruimte op Hans Boekelaar (58), voorzitter van Stichting Badhuis en Sauna Da Costa. “Benen omhoog!” De vrijwilligers zijn nog met de laatste dweilronde bezig. En daarachter zien we ook Boekelaar zelf met een poetslap in de weer.
Aan de ene kant van het gebouw is het badhuis te vinden. Zes schone douchehokken op een rij. De witte tegels blinken je tegemoet. Mooie details, zoals de ouderwetse rood-witte belletjes die aangeven wanneer je douche-tijd erop zit, geven het gevoel dat we een andere tijd binnenstappen.
Twee deuren verder, aan de andere kant van het gebouw, komen we in een heel andere sfeer. Serene muziek, gedempte lichten, donkere kleuren. Hier gaat het om ontspannen, met twee Finse sauna’s, een stoombad, een dompelbad en een rustruimte. We bestellen een kopje thee en een tosti aan het barretje en nemen dat mee naar buiten, naar de kruidentuin. Het voelt als een goed bewaard geheim, deze kleine wellness-tempel midden in de stad.
Armoede en luxe
Vanmorgen hebben in het badhuisgedeelte mensen gedoucht die zelf geen directe beschikking hebben tot een badkamer. s ’Middags gaan de deuren van de sauna open en kan de rest van Amsterdam ontspannen in de wellnessfaciliteiten. Een bijzondere combinatie van armoede en luxe, op één plek. De sauna zorgt dat het badhuis kan blijven bestaan, vertelt Boekelaar. “Badhuis Da Costa is in 1903 opgericht door de gemeente. De industriële revolutie zorgde ervoor dat meer mensen naar de stad trokken. Hygiëne werd daardoor steeds belangrijker, maar mensen hadden in die tijd lang niet altijd een badkamer thuis. Huizen werden gebouwd zonder douches”, geeft hij aan.
Roerige tijden
“Als laatst overgebleven sociaal badhuis, zijn wij inmiddels uniek in Nederland”,” zegt de voorzitter. In 1986 werd besloten dat alle woningen een douche moesten hebben, waardoor badhuizen grotendeels overbodig werden. “Veel badhuizen kregen daarom een andere bestemming. Maar de gemeente wilde Da Costa graag behouden. Er waren namelijk nog steeds mensen die er gebruik van maakten…”